Określenie wielkości i typu magazynu należy do najważniejszych decyzji podejmowanych w związku z przeprowadzaniem inwestycji magazynowej. Decyzja ta podejmowana jest przede wszystkim w oparciu o przewidywane parametry składowanego towaru.
W branży logistycznej wyróżnia się 3 podstawowe rodzaje magazynów – magazyn otwarty, półotwarty oraz magazyn zamknięty. Różnią się one między sobą głównie kosztami budowy i utrzymania, a także zalecanym wyposażeniem.
W poniższym tekście skupimy się na charakterystyce magazynów otwartych i półotwartych.
Magazynem półotwartym nazywana jest wiata składająca się z dachu oraz z dwóch lub trzech ścian. Z uwagi na to, że w tego typu magazynie występuje ciągły dopływ powietrza, towary w nim składowane muszą być odporne na zmiany temperatury. W odróżnieniu od magazynów otwartych, w magazynach półotwartych można składować produkty wrażliwe na deszcz, gdyż specjalna konstrukcja z dachem stanowi wystarczającą ochronę przed opadami atmosferycznymi.
Magazyny półotwarte są nieco droższym rozwiązaniem niż magazyny otwarte, ale z kolei koszt ich budowy i utrzymania jest znacznie niższy niż magazynów zamkniętych. Konstrukcja magazynów półotwartych wymaga niższych nakładów finansowych niż magazynów zamkniętych, a dodatkowo koszty eksploatacji są również niższe (odpadają na przykład koszty ogrzewania). W magazynach półotwartych spotykane są regały magazynowe półkowe, paletowe i wspornikowe. Do obsługi regałów w magazynach półotwartych zaleca się wózki widłowe na Diesel lub gaz LPG.
W magazynach półotwartych najczęściej składuje się materiały wymagające stałego dopływu świeżego powietrza, a także takie, które są odporne na zmiany temperatur. Idealnym przykładem produktów składowanych w magazynach półotwartych są m.in. materiały budowlane oraz wyroby ceramiczne. Magazyny półotwarte często pełnią również rolę garażu na samochody, maszyny budowlane oraz na narzędzia.
Magazynem otwartym nazywany jest ogrodzony plac składowy, który znajduje się na świeżym powietrzu. W tego typu magazynach składowane są ładunki, które są odporne na zróżnicowane warunki atmosferyczne. Do głównych zalet tego typu magazynu należą z pewnością niższe koszty budowy, wyposażenia i utrzymania niż w przypadku magazynu półotwartego.
W magazynie otwartym ładunki przechowywane są albo bezpośrednio na ziemi albo na regałach magazynowych. Konkretny rodzaj regału dobierany jest do wagi i kształtu towaru, który będzie na regale składowany. Regały wykorzystywane w magazynach otwartych z reguły nie są wyposażone w żadne mechanizmy, które byłyby podatne na uszkodzenia. Do najczęściej wykorzystywanych regałów zaliczane są regały półkowe, wspornikowe i paletowe.
W magazynach otwartych nie tylko regały muszą być dostosowane do warunków panujących na świeżym powietrzu. Ta sama zasada dotyczy również wózków widłowych. Do wózków widłowych, które bez problemu sprawdzą się w magazynach otwartych zaliczane są wózki spalinowe, które są odporne na śnieg czy deszcz.
Magazyny otwarte bardzo często można spotkać w firmach przemysłowych, które zajmują się produkcją prostych elementów z wytrzymałych surowców, którym nie szkodzą panujące na zewnątrz warunki atmosferyczne takie jak deszcz czy śnieg. Do ładunków często składowanych na magazynach otwartych należą m.in. materiały budowlane, prefabrykaty, wyroby stalowe czy drewno.
Sposoby składowania towarów w magazynach otwartych i półotwartych są bardzo podobne do siebie. W obu typach magazynów ładunek może być składowany bezpośrednio na ziemi. Ten sposób sprawdza się głównie wtedy, gdy nie potrzebujemy dużej powierzchni magazynowania lub gdy ładunek, który chcemy przechowywać jest bardzo ciężki lub po prostu niewymiarowy. W innych sytuacjach zaleca się przechowywanie ładunków na regałach.
Regały pozwalają na składowanie towarów na wielu poziomach, co pozwala na maksymalne wykorzystanie powierzchni magazynu. Dodatkowo regały są bardzo wygodne w eksploatacji. Najczęściej wykorzystywanym rodzajem regałów są regały paletowe. Znaczną część ładunków, które wymagają przechowywania, można bez problemu ułożyć na paletach. Dotyczy to przede wszystkim materiałów budowlanych, takich jak worki z cementem, pustaki czy kostka brukowa.
Innym często wybieranym rodzajem regałów są regały półkowe, w przypadku których jedna półka jest w stanie wytrzymać obciążenie od 150 do 500 kg, w zależności od jakości wyrobu.
Jeżeli przedsiębiorstwo potrzebuje regałów do przechowywania długich elementów, to idealnym rozwiązaniem są regały wspornikowe, które są do tego odpowiednio przystosowane. Na takich regałach bez problemu można przechowywać np. rury stalowe i profile, arkusze blachy oraz drewno.
Niezależnie od rodzaju regału, jeśli ma być on używany w magazynie otwartym lub półotwartym, to powinien być odpowiednio zabezpieczony farbą antykorozyjną.
Z uwagi na to, że warunki panujące w obu typach magazynów są do siebie podobne, to wykorzystuje się w nich wózki widłowe tego samego typu. Na świeżym powietrzu najczęściej używa się wózków z zasilaniem Diesel lub LPG. Konstrukcja takich wózków jest wodoszczelna w wystarczającym stopniu, dzięki czemu nadają się one do użytkowania nawet w trakcie opadów.
Najczęściej spotykanym rodzajem wózków są wózki czołowe, które przeznaczone są do przewożenia ładunków składowanych na paletach. Wózki czołowe posiadające dodatkowy osprzęt mogą przewozić również ładunki o nietypowym kształcie, takie jak zwoje stali czy bele siana.
W magazynach, w których przechowywane są długie elementy wykorzystuje się przede wszystkim wózki czterokierunkowe. Takie wózki idealnie sprawdzają się w węższych korytarzach roboczych, co pozwala na umieszczenie w magazynie większej ilości regałów.
Jeżeli gabaryty lub ciężar ładunku nie pozwalają na transport przy pomocy wózków widłowych, to można zainwestować w stacjonarną suwnicę lub wóz bramowy, które bez problemu sprawdzą się w magazynach otwartych.
W przypadku magazynów otwartych warto rozważyć zakup wózka widłowego wyposażonego w ogrzewaną kabinę, co pozwoli na zwiększenie komfortu osoby obsługującej wózek widłowy podczas pracy w niesprzyjających warunkach atmosferycznych.
Podczas planowania magazynu otwartego lub półotwartego w pierwszej kolejności należy określić jego powierzchnię oraz oszacować wstępny koszt tej inwestycji. Już podczas projektowania magazynu należy określić, jaki rodzaj towaru będzie w nim składowany oraz jakie wyposażenie magazynu jest konieczne do przechowywania tego typu towaru i jego przewożenia.
Grunt wewnątrz magazynu powinien być odpowiednio przygotowany (zalany betonem lub utwardzony), tak aby wózki widłowe nie miały żadnych problemów z poruszaniem się na terenie magazynu.
Przechowywanie ładunku przez długi czas na ziemi może wpłynąć na spadek jakości. Z tego względu warto rozważyć zakup odpowiednich regałów do przechowywania, o ile tylko rozmiary towarów umożliwiają przechowywanie ich na paletach lub półkach.
